Αν με ρωτούσατε πριν δέκα χρόνια, για την προοπτική να συμπεριληφθούν στην ευρωπαϊκή  πολιτική ατζέντα θέματα Θρησκευτικής Ελευθερίας, θα απαντούσα με βεβαιότητα, πως όχι. Όχι γιατί δεν θα ήταν ένα θέμα για διάλογο, ούτε ότι δεν θα ενδιέφερε τον κόσμο, αλλά – πώς να το κάνουμε – δεν ήταν κάτι, που ως θέμα θα μπορούσε να απασχολήσει σοβαρά την πολιτική της Ευρώπης τότε. Η Θρησκευτική Ελευθερία ήταν πλήρως κατοχυρωμένη σε πλήθος εθνικών συνταγμάτων και σε αμέτρητες ευρωπαϊκές διακηρύξεις και διατάξεις. Μέχρι και σήμερα ο καθένας είναι ελεύθερος να πιστεύει και να ασκεί τα θρησκευτικά του καθήκοντα, ζώντας στα πλαίσια μιας δημοκρατικής κοινωνίας, ακολουθώντας τους κανόνες της. Δεν θα υπήρχαν δηλαδή κορυφαία σημεία αναφοράς για έναν διακρατικό διάλογο τότε.

Όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει εδώ και πολύ καιρό. Η Ευρώπη καλείται πλέον να πάρει πολιτική θέση σε θέματα Θρησκευτικής Ελευθερίας και να διαχειριστεί καταστάσεις, που δεν διαδραματίζονται στα εδάφη της, αλλά οι συνέπειές τους την ταλανίζουν και την ίδια.

Κάπου 5 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν αυτή τη στιγμή σε χώρες ανά την υφήλιο, όπου δεν τους επιτρέπεται να ασκούν ελεύθερα τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Θρησκευτικές και ιδιαίτερα χριστιανικές μειονότητες στενάζουν κυριολεκτικά κάτω από το βάρος της μισαλλοδοξίας εκ μέρους  συνανθρώπων τους  χωρίς όρια αλλά και χωρίς λόγο.

Αυτή η ωμή παγκόσμια πραγματικότητα ήταν και το θέμα ενός συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε πριν λίγες μέρες στους χώρους του Ευρωκοινοβουλίου. Θρησκευτικοί αρχηγοί, μέλη ανθρωπιστικών οργανώσεων, επιστήμονες-ερευνητές, πολιτικοί και άλλοι παράγοντες, που είχαν κληθεί να συμμετέχουν στη συζήτηση έφεραν παραδείγματα από τις διάφορες χώρες που ζουν και τόνισαν παράλληλα την ανάγκη της εκπαίδευσης στα σχολεία και την ευθύνη της οικογένειας προκειμένου τα παιδιά να μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον, το οποίο είναι ανεκτικό στο διαφορετικό και μάλιστα σε σχέση με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του άλλου.

Όταν ακούμε, για παράδειγμα, για διωγμούς χριστιανών ο νους μας πάει ίσως στις ρωμαϊκές κατακόμβες και σε άλλους πολιτισμούς ξένους προς τον ευρωπαϊκό. Οι εικόνες, που βλέπουν τα μάτια μας όμως καθημερινά τα τελευταία χρόνια, είναι αμείλικτες. Συνάνθρωποί μας βασανίζονται  μέχρι θανάτου πολλές φορές, μόνο και μόνο γιατί έτυχε να ζουν σε τόπους που η Θρησκευτική Ελευθερία είναι έννοια άγνωστη και ξένη και όπου άνθρωποι με άλλες αξίες ορίζουν την τύχη τους και την ζωή τους. Τι κάνει η Ευρώπη για όλα αυτά, ήταν στο τέλος το ερώτημα.

Πολλές οι εισηγήσεις και άλλες τόσες οι αναφορές για την ανάγκη διαλόγου, δια-θρησκευτικού και δια-εκκλησιαστικού, μεταξύ κρατών και εκκλησιών και εκκλησιών μεταξύ τους, τόσο εντός των συνόρων της Ευρώπης όσο και εκτός. Γιατί όταν μιλάμε για Θρησκευτική Ελευθερία, την εννοούμε ως ανθρώπινο δικαίωμα για τον καθέναν και με παγκόσμια ισχύ, τόνισε ένας σύνεδρος, εθελοντής-συνεργάτης ενός ανθρωπιστικού κέντρου στον Λίβανο, αναφερόμενος στη συνέχεια στα 400.000 παιδιά στη Συρία, που δεν θα μπορέσουν και φέτος να πάνε στο σχολείο.

Το δικό μου ιδιαίτερο ενδιαφέρον κίνησε το απογευματινό πρόγραμμα, με τίτλο, «Το μέλλον των  Ιουδαϊκών Κοινοτήτων στην Ευρώπη». Πίστευα μέχρι εκείνη τη στιγμή, πως ειδικά αυτή η θρησκευτική κοινότητα, τουλάχιστον στην Ευρώπη και με το Ολοκαύτωμα στην πλάτη δεν θα έπρεπε να αποτελεί αντικείμενο συζήτησης.

Δεν ήταν τόσο η παρουσία του Προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου, Μάρτιν Σούλτς, καθώς και των Αντιπροέδρων, Αντόνιο Ταγιάνι και Φρανς Τίμμερμαν, ούτε η πρόσκλησή τους για τη δεξίωση μετά στην εμβληματική αίθουσα «Yehudi Menuhim», με αποκλειστικά kosher εδέσματα, που πρώτη φορά άλλωστε δοκίμαζα, και με εντυπωσίασαν. Περισσότερο τράβηξε την προσοχή μου, η επίσημη ανακοίνωση του Μάρτιν Σούλτς, πως τα Ευρωπαϊκά Όργανα έχουν ορίσει τον μεν Αντιπρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου, Αντόνιο Ταγιάνι, ως υπεύθυνο του Διαλόγου σε ανώτατο βαθμό, σύμφωνα με το άρθρο 17 της Συνθήκης της Λισαβόνας, ανάμεσα στα Ευρωπαϊκά Όργανα και τις Εκκλησίες και Θρησκευτικές Κοινότητες, που είναι αναγνωρισμένες, σύμφωνα με τους νόμους που ισχύουν στο κάθε κράτος μέλος. Ο δε Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Φρανς Τίμμερμαν, ορίστηκε, ως ο υπεύθυνος για την πρακτική εφαρμογή του άρθρου αυτού. Πιο ψηλά δεν θα μπορούσε να τεθεί ο πήχης από άποψη αρμοδίων προσώπων.

Αλλά επ΄ αυτού στο επόμενο. Όπως και για την ενεργό παρουσία του Μπερνάρ-Ανρί Λεβί (Bernard-Henri Lévy), του μεγάλου σύγχρονου γάλλου φιλοσόφου και ιδρυτή του κινήματος „Nouveaux Philosophes“(Νέοι Φιλόσοφοι), που έκλεισε και την συνεδριακή βραδιά.

No tags